Het zal niemand verbazen dat Sanlúcar de Barrameda is uitgeroepen tot Hoofdstad van de gastronomie 2022. Het Andalusische stadje telt minder dan 70.000 inwoners en ontvangt zijn bezoekers met een glimlach, een Atlantisch briesje en, natuurlijk, met zijn wijn. Er zijn meer dan 150 restaurants met een buitengewoon gastronomisch aanbod en een vismarkt in de Bonanza-haven, waar meer dan 140 soorten vis en zeevruchten worden verkocht.

En alsof dit alles nog niet genoeg is, kan deze unieke natuurlijke enclave prat gaan op een lange wijnbouwtraditie en is het de thuisbasis van een van de grootste oenologische schatten van Spanje: Manzanilla.

Manzanilla de Sanlúcar - Oorsprong en Geschiedenis

Een plaats vol charme en geschiedenis, met een bijzonder microklimaat dat het karakter van zijn wijnen bepaalt en uniek maakt. Door de nabijheid van de riviermonding van de Guadalquivir en de zee neemt de relatieve vochtigheid toe en zijn de temperaturen er mild.

Het natuurlijke hoogteverschil in Sanlúcar onderscheidt twee stadsdelen waar we wijnmakerijen kunnen vinden: de Barrio Alto en de Barrio Bajo. De hoog gelegen wijk, Barrio Alto, ligt aan de bovenkant van een ravijn, voorheen een klif met uitzicht op de Guadalquivir. De lage wijk, Barrio Bajo, ontstond aan de onderzijde van ditzelfde ravijn toen de zee zich in de loop der eeuwen terug begon te trekken.

Sanlúcar heeft een uiterst belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de wijnen uit Jerez zoals wij die vandaag de dag kennen. Aangenomen wordt dat hier in het midden van de 18e eeuw de eerste biologisch gerijpte wijnen van de wijnstreek Marco de Jerez werden geproduceerd.

De wijnbouwtraditie van het gebied werd in de 19e eeuw geconsolideerd, toen de zogenaamde ‘wijnkathedralen’ ontstonden, evenals de wijnbouwtechnieken die zich later verspreidden naar Jerez de la Frontera, zoals het solera-systeem dat nog steeds deel uitmaakt van de identiteit van Sherrywijnen en Manzanilla de Sanlúcar.

Sanlucar 03.JPG

Geschiedenis en oorsprongsbenaming van Manzanilla de Sanlúcar

In 1964 werd het reglement van de oorsprongsbenaming D.O. Manzanilla gepubliceerd, waarin de identiteit van Manzanilla, de uitgesproken bijzonderheden van het gebied en de band met Sanlúcar de Barrameda werden erkend.

Op 26 juni 1996 erkent de Commissie van de Europese Unie bovendien het unieke karakter van Manzanilla, door het toekennen van een eigen oorsprongsbenaming, de “Denominación de Origen Manzanilla”.

Hoewel Manzanilla dezelfde Toezichtraad, dezelfde geschiedenis en hetzelfde productieproces heeft als de wijnen uit Jerez, is het vanuit regelgevend oogpunt dus geen sherrywijn.

Waarom wordt het manzanilla wijn genoemd?

De naam komt voor in documenten die teruggaan tot 1825 en er is veel gespeculeerd over de oorsprong ervan, maar een definitief antwoord is er niet. Er is een theorie die de naam in verband brengt met het gelijknamige plaatsje in de provincie Huelva, maar de twee meest verspreide hypotheses zijn van organoleptische aard. De wijn zou zo genoemd worden omdat het een hoog acetaldehydegehalte heeft (aroma's van groene appel) of vanwege de smaaknuances die doen denken aan kamillekruid (in het Spaans hierba manzanilla).

Kenmerken van de Manzanilla de Sanlúcar

Manzanilla is een wijn die een uitsluitend biologisch rijpingsproces ondergaat, wat betekent dat hij rijpt onder een gistlaagje dat velo de flor wordt genoemd. De micro-organismen waaruit dit gistlaagje bestaat, beschermen de wijn tegen oxidatie en veroorzaken tegelijkertijd talloze veranderingen in de structuur. Zo worden bijvoorbeeld de alcohol, vluchtige zuren en glycerine gereduceerd en nemen de acetaldehyden toe.

Het rijpingsproces dient uitsluitend plaats te vinden in bodega’s van het stadje, de zogenaamde Sanlúcar de Barrameda Manzanilla bodegas. Het klimaat, de vochtigheid en de nabijheid van de zee verklaren het karakter van de wijnen van Sanlúcar.

De Manzanilla druif: Palomino fino

Als er iets is waar een echte Manzanilla-liefhebber meer over zou moeten weten, dan is dat wel de druif waarvan de wijn wordt gemaakt: de Palomino Fino. Hij is oorspronkelijk afkomstig uit Sanlúcar en wordt in andere wijnstreken vaak Listán genoemd. Deze druivensoort weerspiegelt als geen andere de bodem waarop hij verbouwd wordt, heeft een lage zuurgraad en geeft de wijn karakter en structuur zolang de opbrengst gecontroleerd wordt.

Albariza

De bodem van de Marco de Jerez: de albariza-bodem

In de wijnstreek Marco de Jerez valt bijna alle regen tussen de maanden oktober en april. Deze bijzonderheid zou in de zomers tot grote waterstress kunnen leiden in de wijngaarden, ware het niet dat de albariza-bodem over buitengewone kwaliteiten beschikt.

De naam is afkomstig van het Latijnse woord albus, wat "wit" betekent. Het is een poreuze grond, arm aan voedingsstoffen en rijk aan kalksteen. De bodem weerkaatst bovendien het zonlicht, wat de rijping van de druiven ten goede komt, en is zeer absorberend, waardoor het een grote hoeveelheid water kan opslaan voor de wijnstokken om de zomerhitte het hoofd te bieden.

De albariza-bodem is de meest relevante factor om te begrijpen wat de wijnen uit de Marco de Jerez zo uniek maakt.

Proefnotities, verschillen met Fino

Manzanilla is een zeer bleke witte wijn die wordt gekenmerkt door zijn lichte, droge karakter met zilte accenten. De delicate en frisse wijn heeft bloemen- en amandelaroma's, evenals hints van jodium en zeezout. De smaak is scherp in de mond, met een zekere bittere afdronk. In vergelijking met Fino zijn de verschillen subtiel, maar over het algemeen is Manzanilla ziltiger, gejodeerder en minder zuur.


Soorten Manzanilla

Manzanilla moet een minimale rijping in het vat van twee jaar aantonen en is over het algemeen een zeer bleke wijn met een strogele kleur. Het heeft een scherpe geur met bloemige aroma’s die doen denken aan kamille en amandel. In de mond is de wijn droog en fris, met een lichte zuurgraad die zorgt voor een licht bittere afdronk.

Er bestaan verschillende soorten Manzanilla, zoals de Manzanilla Fina. Maar niet alle Manzanilla is licht en fris. Na een langer rijpingsproces wordt een complexere, vollere en karaktervolle wijn verkregen, die Manzanilla pasada wordt genoemd. Beetje bij beetje verzwakt het gistlaagje waardoor het uiteindelijk vervaagt, wat een kleine mate van oxidatie veroorzaakt. Deze variant onderscheidt zich door zijn krachtige aroma en gouden kleur.

Wanneer de Manzanilla na rijping een minimale filtratie ondergaat, wordt hij Manzanilla en rama genoemd en heeft hij meer kleur en intensiteit.

Cata bodega.jpg

Traditie en cultuur

In Sanlúcar de Barrameda kunnen we veel details vinden die de tradities van de stad uniek maken. De venencia, een soort proefbekertje aan een lange staaf dat wordt gebruikt om een monster voor degustatie rechtstreeks uit het wijnvat te halen, is in Sanlúcar gemaakt van riet. Een andere bijzonderheid is het typische glas waarin de Manzanilla wordt geproefd, ook wel caña genoemd, wat in het Spaans “riet” betekent. Het is een smal glas met een zware bodem en dezelfde inhoud als die van de rieten venencia.

Caña de Sanlucar.jpg

De bajetes, de steunen waarop de wijnvaten rusten, zijn in de bodega's van Sanlúcar van oudsher gemaakt van steen, in tegenstelling tot de houten steunen die in de rest van de regio worden gebruikt.

Een andere schat die je in deze streek kunt ontdekken zijn de Manzanilla-kathedralen. Dit zijn wijnhuizen die speciaal zijn ontworpen om het beste uit het microklimaat te halen.

Bajetes Sanlucar.jpg

Meer informatie over de Manzanilla de Sanlúcar

Manzanilla is een van de juweeltjes van de universele oenologie en staat niet voor niets bekend als "de wijn der vreugde". Het is een buitengewoon gastronomische wijn die tot de meest veelzijdige wijnen ter wereld behoort als het op food pairing aankomt. Hij komt extra goed tot zijn recht in combinatie met allerlei soorten zeevruchten. Om de veelzijdigheid van Manzanilla te ontdekken en nog meer culinaire inspiratie op te doen, delen we op de website ontdeksherry.nl een grote verscheidenheid aan recepten.

We hopen dat je ondertussen een echte liefhebber bent geworden van Manzanilla. Maar, weet je echt al genoeg over deze aan zee verbouwde wijn?

We nodigen je uit om je kennis te vergroten en meer te weten te komen over de oorsprong ervan door deel te nemen aan onze gratis Sherrywijnen online cursussen, die je kunt vinden in het virtuele klaslokaal van de Sherry Academy. Alle cursussen worden aangeboden in het Engels.

De “Advanced”-module biedt nu een nieuwe sectie aan, D.O. Manzanilla - Sanlúcar de Barrameda, met exclusieve content gewijd aan deze wijn uit Sanlúcar de Barrameda.

Een geweldige manier om je kennis te verbreden en deel uit te maken van onze internationale gemeenschap.


Amaia Soto

Amaia heeft meer dan 13 jaar internationale ervaring in marketing, verkoop en commercieel management in Colombia, China en Spanje. Naast haar passie voor wijn is zij een gecertificeerde Sherrywijn Trainer. Bovendien is zij in het bezit van de titel "WSET Level 4 Diploma in Wines in Spirits".