Pablo krabt nog eens achter z’n oor. Het graansprietje tussen zijn tanden rolt hij naar de andere kant van zijn mond. Het is weer tijd om uit de schaduw te stappen van de boom die hij vorig jaar heeft laten planten in zijn wijngaard. ‘Venga va’, mompelt ie als ie met frisse tegenzin de schaduw uitstapt en wordt blootgesteld aan de brandende zon. In Jerez is het altijd al heet geweest, maar de droogte van de afgelopen tijd lijkt toch een overtreffende trap te zijn van wat ie gewend was.
Het klimaat verandert. Dat is uiteraard een understatement, maar de manier waarop je dat merkt verschilt per land, regio en wijngebied. Voor een wijnmaker als Pablo uit Jerez is het belangrijk om te kijken naar hoe hij duurzame wijn kan maken. Op een manier die past bij hoe het klimaat daar verandert.
Wat betekent 'duurzaamheid' in de wijnwereld? Klimaatverandering en de uitdagingen van duurzaamheid
De meest zichtbare duurzame wijn die je op veel plaatsen tegenkomt zijn biologische wijnen. Voor wijnen met dit label zijn met mate sulfiet, herbiciden en pesticiden gebruikt in de wijngaard en bij het maken van de wijn. Zelf voor biologische wijn is er nog altijd ruimte voor verbetering als het gaat om duurzaamheid, maar dit is wel al een stap in de goede richting.
Duurzaamheid in de Marco de Jerez
Vanwege het beroemde solera-systeem is het voor wijnen uit de sherry streek niet mogelijk om een ‘Biologische wijn’ label te krijgen. Dat is alleen mogelijk voor wijnen van druiven uit één oogstjaar. Echter, het (tot nu toe) niet kunnen verkrijgen van dit label betekent niet dat er geen vooruitstrevende duurzame acties plaatsvinden bij het maken van sherrywijnen en Manzanilla.
Jerez ligt in Zuid-Spanje en zoals je wel verwacht is het daar erg warm. Warme, droge klimaten zijn uitermate geschikt om duurzame wijn te maken. Omdat het droog is heb je als wijnmaker veel minder last van schimmels en ziekten die in vochtige gebieden vaak voorkomen. Daardoor is het eenvoudiger om geen herbiciden en pesticiden te gebruiken dan een wijnmaker in een kouder en natter wijngebied.
De vele soorten sherry die er zijn vormen een weerspiegeling van het gastvrije karakter van het Andalusische volk door voor elke smaak en elke gelegenheid een sherry te maken. Als je de soort sherrywijnen nog niet kent, lees dan dit artikel op onze website.
Ze rijpen volgens het solera en criadera systeem en voor de wijnen met biologische rijping beschermt de flor de wijn tegen oxidatie en bij de oxidatieve rijping is de oxidatie juist in mate gewenst. Hierdoor is totdat de sherry de fles in gaat geen sulfiet nodig in het hele productieproces. Minder chemie en een natuurlijker product.
Er is nog een andere erg traditionele praktijk in de Sherryregio waarbij je niet direct aan duurzaamheid zou denken, maar die zonder meer erg relevant is. In het wijnlandschap vind je hier en daar zogenaamde ‘aserpias’. De aserpia is typisch voor de regio. Het vindt plaats na de oogst en omvat het opbouwen van richels van aarde tussen de rijen wijnstokken om een reeks rechthoekige putten te creëren die dienen om regenwater op te vangen en op te slaan tijdens de herfst- en wintermaanden, zodat het niet wegloopt en verloren gaat van de hellingen . Als de lente aanbreekt, worden de wanden van het Aserpia-kanaal afgebroken en wordt de bovengrond opengebroken en geëgaliseerd. Een simpele techniek (vanwege de methode, niet voor de mensen die het moeten uitvoeren) die het mogelijk maakt om effectief gebruik te maken van het schaarse regenwater in de Sherry regio waar de zon 300 dagen per jaar schijnt.
Een andere mooie duurzame ontwikkeling in DO Jerez: Steeds meer wijnhuizen houden zelf in de gaten wat hun CO2 footprint is en zijn constant bezig om die te verkleinen. Een mooi voorbeeld is dat sherry vroeger in mooie klassieke flessen werd gebotteld die helaas wel wat aan de zware kant waren. Tegenwoordig worden er steeds meer lichtere flessen gebruikt. Een pallet sherrywijn weegt zo uiteindelijk een stuk minder en dat scheelt weer benzine voor de vrachtwagen waar de pallet ingeladen wordt. Met zulke soort maatregelen verkleinen wijnmakers als Pablo een klein beetje de footprint van hun fles sherry die straks misschien wel bij jou thuis op tafel staat.
Kenmerken en uitdagingen van duurzame wijnen
De uitdaging van het combineren van wijn en duurzaamheid zit ‘m in de definitie van laatstgenoemde. Wanneer is wijn nou echt duurzaam? Als een wijn biologisch wordt gemaakt in bijvoorbeeld Australië en vervolgens helemaal naar Nederland wordt gebracht met alle uitstoot van dien. Is dat dan nog steeds duurzaam?
Een effectieve theorie om te meten of je als (wijn)bedrijf op een duurzame manier groeit is de 3 P’s van Sustainability: People, Planet, Profit. Het idee hierachter is dat je bij elke actie die je onderneemt, checkt of deze actie een positief effect heeft op deze 3 aspecten.
- People: de actie draagt bij aan de verbetering van de werk- en leefomstandigheden van de lokale gemeenschap;
- Planet: de actie heeft een positief effect op het milieu;
- Profit: een bedrijf, of wijnhuis in dit geval, dient winstgevend te zijn om duurzaam te zijn en te overleven.
Wat zijn duurzame wijnen dan? Bij elke stap van het wijnmaken kun je deze theorie toepassen. Als je besluit om met machines te oogsten die draaien op zonne-energie. Dan is dat waarschijnlijk goed voor je winst en voor de planeet, maar gaat dat wel ten koste van de werkgelegenheid in de gemeenschap. Dat zou volgens deze theorie dus geen duurzame ontwikkeling zijn. Zeker niet wanneer deze machine in een ver land geproduceerd is en vervolgens de hele wereld over getransporteerd moet worden.
Hoe maak je duurzame wijnen.
Goede praktijken in de Sherry regio voor de toekomst
In gesprek met César Saldaña (voorzitter van DO Jerez) kwam er een ontzettend interessante ontwikkeling naar voren. Aan het eind van dit jaar worden er 6 nieuwe druivenrassen toegestaan voor het maken van sherrywijnen. Je kende natuurlijk al de druivenrassen Palomino, Pedro Ximenez en Moscatel. Deze druiven bleken een eeuw geleden na de razernij van de druifluis het meest productief om opnieuw aan te planten en wijn mee te maken. Daarvoor waren er nog meer druivenrassen in het wijngebied waarvan nu blijkt dat ze erg goed bestand zijn tegen de extreme hitte het veranderende klimaat teweeg brengt. Deze 6 druiven heten: Beba, Vejeriego, Mantúo Castellano, Mantúo de Pilas, Cañocazo en Perruno. Onthoud die maar vast voor in de toekomst!
Het toestaan van deze druivenrassen geeft de wijnmakers en druiventelers ademruimte en toekomstperspectief. Zij kunnen druiven aanplanten die ze mogen gebruiken in de productie van sherry die beter bestand zijn tegen het veranderende klimaat en op deze manier kunnen ze decennialang doorgaan met waar ze mee bezig zijn (people). Ten tweede, irrigeren is tot nu toe niet toegestaan. Met deze druivenrassen kan dat beleid voortgezet worden en hoeft er geen water gebruikt te worden (planet). Tot slot hoeft wijnmaker Pablo zich minder zorgen te maken over slechte oogsten vanwege de hitte en de droogte als hij met druiven mag werken die hier beter tegen bestand zijn. Dat zorgt ervoor dat hij meer financiële zekerheid heeft (profit). Kortom: alle 3 de P’s afgevinkt. De Sherry regio lijkt toonaangevend op het gebied van duurzaamheid en dat is een fijn idee met oog op de toekomst.
Ontdek meer over sherrywijnen:
doe een gratis cursus bij de Sherry Academy.
Als je interesse hebt om meer te leren over Sherrywijnen en Manzanilla, de Sherry Academy is in het leven geroepen om de kennis onder wijnliefhebbers en -professionals wereldwijd te verbeteren. Er zijn cursussen voor beginners en gevorderden en het mooie is: ze zijn helemaal gratis! Klik hier om meer te leren over deze intrigerende wijnen en dit bijzondere wijngebied.
Job Hogendoorn
Job is wijnimporteur middels Tinc Set, import van Catalaanse wijnen van kleine, bijzondere wijnhuizen. Wijn is al sinds zijn tijd aan de hotelschool van Stenden een belangrijk onderdeel van zijn leven. Hij heeft in het verleden in meerdere restaurants gewerkt als sommelier, zowel in Nederland als in Barcelona, waar hij al een aantal jaar woont. Hij schrijft artikelen over Catalaanse wijn in het lifestyle magazine over Spaanse cultuur en gastronomie: Por Favor. Hij is in bezit van WSET3.
